ERFGOED

''Mijn huis is geklasseerd!' 

Over het verschil tussen 'geïnventariseerd', 'vastgesteld' en 'beschermd'

Vele mensen menen dat ze in een beschermd huis wonen. De motivatie? "Het staat in het boek 'Bouwen door de Eeuwen heen' of op de website van Onroerend Erfgoed". Niet dus. In die boeken en op die website staan talloze panden, en slechts een minderheid ervan is daadwerkelijk beschermd (of 'geklasseerd'). 

In ons historisch Leikwartier zijn bijvoorbeeld, tot eenieders verbazing, weinig panden beschermd. Op het kaartje hieronder moet u er goed naar zoeken...

.

​

​

​

​

​

​

​

​

​

 

​

​

​

 

 

 

 

In wijk Markgrave behalve de landschappen Hof van Leysen en domein Hertoghe (beide in het groen) nog een handvol, roodbruingekleurde panden: het Torenhof, de pastorie, de kerk, stokerij de Beukelaer en vier woningen: in de Arthur Goemaerelei, Lemméstraat, Ballaarstraat en Oude Kerkstraat. U telt goed: slechts tien beschermingen in een zo oude en architectonisch zo rijke Antwerpse buitenwijk. 
De Harmoniewijk is beter voorzien en bekijk het blauw gekleurde stadsgezicht eens van Kardinaal Mercierlei en omgeving! 

Maar de kans dat u, als Leibewoner, in een 'vastgesteld' waardevol pand woont, is daarentegen bijzonder groot. En het is goed dat te weten, want daar zitten wel enkele (ook juridische) gevolgen aan vast. Als u wenst te verbouwen of nieuwe ramen te steken bijvoorbeeld, is de stad bij haar stedenbouwkundige vergunning verplicht om de impact op de erfgoedwaarde te evalueren ('zorgplicht'). Zij moet haar positief of negatief advies ook inhoudelijk onderbouwen ('motivatieplicht'). Vaak zal ze zelf suggesties voor aanpassing formuleren.

 

Alle eigendommen op het kaartje hieronder, die bruin gekleurd zijn, zijn 'vastgestelde' panden - begrijp: panden met door de gemeenschap erkende erfgoedwaarde. Het woord 'erfgoed' suggereert het al: zorgen dat bouwkundig erfgoed goede staat kan worden overgedragen aan toekomstige generaties.

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

Daarnaast bestaat nog een derde statuut: 'geïnventariseerd'. Dat is ambtenarees voor: opgenomen in de inventaris (en dus terug te vinden op de website en indertijd in de boeken 'Bouwen door de Eeuwen heen') maar te licht bevonden voor 'vaststelling als waardevol' of 'bescherming'. Om de zoveel jaar her-evalueert de overheid deze lijsten. En dat er wel eens anomalieën tussen zitten, bewijst het pand 'Liang's Garden' op de hoek van de Lokkaardstraat. Dat was na het Torenhof het oudste nog resterende zomerverblijf (nota bene van Van Donghen, later van gouverneur Teichmann en van de adellijke familie de Bergyck) en had nog veel historisch waardevolle elementen. Nooit verrichtte de overheid een interieuronderzoek, en zonder scrupules werd de sloopvergunning afgeleverd.

De overheid geeft over de verschillende statuten en hun rechtsgevolgen deze toelichting.

 

Bij een aankoop van een woning moet de notaris u het statuut van het pand kenbaar maken. Maar daar hoeft u niet op te wachten. Mits wat scrollen en klikken, vindt het zelf op het Geoportaal van de Vlaamse overheid.

Als u rechts het menu uitvouwt en bijvoorbeeld 'vastgestelde inventarissen/bouwkundig erfgoed' aanvinkt, dan lichten alle betrokken panden bruin-omrand op. Zoomt u in en klikt u op uw woning, dan geeft een pop-up desgevallend aan dat het om een 'vastgesteld (waardevol)' pand gaat. Bekijk het voorbeeldje hieronder van de recent beschermde stokerij de Beukelaer in de Haantjeslei.

Alle beschermde panden zijn ook vastgestelde en geïnventariseerde panden maar in de andere richting gaat de vlieger natuurlijk niet op. 

Klikt u door op de naam van het pand, dan verschijnt knappe architectuurhistorische informatie over het pand. Weet waar u woont, zouden we zeggen!

 

Sinds medio augustus 2019 reikt de stad Antwerpen u een handige tool aan om alle beschikbare informatie over uw pand te raadplegen (erfgoedstatus, relevante regels, bouwvergunningen afgeleverd na 1962 enz.) en tegelijk zeer specifieke vragen voor te leggen aan de stadsadministratie.

​

'Hoe schoon is mijn straat!' 

​

Beschrijving van de woningen in het Leikwartier 

 

De Vlaamse overheid stelde een inventaris van erfgoedobjecten op. De meeste huizen van onze buurt staan daarin uitvoerig beschreven. Ook het ontstaan en de evolutie van de straat zelf wordt uit de doeken gedaan.

Via onderstaande links kan u een beschrijving van de verschillende gebouwen in uw straat vinden. Zo weet u waarover met uw buurman te praten!

​

• Klik hier voor de Arthur Goemaerelei en haar woningen.

• Klik hier voor de Ballaarstraat en haar woningen. 

• Klik hier voor de Balansstraat en haar woningen. 

• Klik hier voor de Korte en Lange Batterijstraat en haar woningen

• Klik hier voor de Belegstraat en haar woningen. 

• Klik hier op de blauwe link voor Bosmanslei en haar woningen.

• Klik hier voor de Boudewijnsstraat en haar woningen.

• Klik hier voor de Broederminstraat en haar woningen.

• Klik hier voor de Clementinastraat en haar woningen 

• Klik hier voor de Coebergerstraat en haar woningen

• Klik hier voor de Desguinlei en haar woningen

• Klik hier voor de Diercxsenstraat en haar woningen

• Klik hier voor de Doornelei en haar woningen

• klik hier voor de Durletstraat, haar school en woningen.

• Klik hier voor de  Haantjeslei, haar stokerij en haar woningen.

• Klik hier voor de Harmoniestraat en haar woningen

• Klik hier voor de Hertsdeinstraat en haar woningen

• Klik hier voor de Hof Ter Beke Straat en haar woningen

• Klik hier voor de Jan Van Rijswijcklaan en haar woningen

• Klik hier voor de Harmoniestraat en haar woningen

• Klik hier voor de Karel Oomstraat en haar woningen

• Klik hier voor de Kielsevest en haar woningen

• Klik hier voor de Korte Achteromstraat en haar woningen

• Klik hier voor de Korte Lozanastraat en haar woningen

• Klik hier voor de Lange Achteromstraat en haar woningen

• Klik hier voor de Lange Elzenstraat en haar woningen

• Klik hier voor de Lange Lozanastraat en haar woningen

• Klik hier voor de Lemméstraat en haar woningen.

• Klik hier voor de Lokkaardstraat en haar woningen

• Klik hier voor de Markgravelei, haar kerk, garage, woningen en parkjes.

• Klik hier voor de Moonsstraat en haar woningen

• Klik hier voor de Oudekerkstraat en haar woningen

• Klik hier voor de Peter Benoitstraat en haar woningen

• Klik hier voor de Pyckestraat en haar woningen

• Klik hier op de blauwe link voor Robert Molsstraat en haar woningen.

• Klik hier voor sz Van Putlei en haar woningen.

• Klik hier voor de Rudolfstraat en haar woningen

• Klik hier voor de Schulstraat en haar woningen

• Klik hier voor de Sint-Laureisstraat en haar woningen

• Klik hier voor de Stefaniestaat en haar woningen

• Klik hier voor de Van Schoonbekestraat en haar woningen

• Klik hier voor de Van Trierstraat en haar woningen

​

“Gebied zonder culturele, historische of esthetische waarde”

​

Surrealisme ten top. Wat anders kan je zeggen van de beslissing van het stadsbestuur om het Leikwartier niet als een CHE-gebied te beschouwen? Van de gehele binnenstad en Zurenborg tot het Zuid, tot jawel de wijk Brederode: ze zijn op het gewestplan of het Ruimtelijk Uitvoeringsplan (RUP) ingekleurd als woongebied met culturele, historische en/of esthetische waarde: zogenaamde CHE-gebieden.

In CHE-gebieden zijn verbouwingen of nieuwbouwprojecten onderworpen aan bijzondere voorwaarden. We voelen ons niet beter dan de rest, maar de Brederodestraat wel en de Markgravelei of Jan Van Rijswijcklaan geen historisch-esthetische waarde? Dit moet België zijn, het land van de surrealisten.

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

 

 

 

 

​

Een stadsgezicht, het beschermen waard

​

In onze buurt staan ronduit vele architecturale pareltjes. Bovendien hebben deze een grote historische waarde. Toch zien we over de jaren heen dat projectontwikkelaars relatief vrijuit dit historische karakter kunnen aantasten. De voorbije jaren moesten helaas een aantal mooie gebouwen wijken voor inspiratieloze hoogbouw. 

We willen daar paal en perk aan stellen zodat we onze buurt de bescherming geven die ze verdient. Een CHE-inkleuring zou al een eerste stap zijn. Maar dat gaat niet ver genoeg. We willen een dossier voor bescherming als stadsgezicht indienen. Eind  jaren tachtig deden we dat ook al. Het kreeg in alle procedurefases groen licht van de diverse overheden ... tot de bevoegde minister voor monumentenzorg vond "dat er voor iedere nieuwe bescherming maar een bestaande moest ongedaan  worden gemaakt". Het ging het dus weer naar af.

 

Op Geoportaal ziet u het zelf: onze buurt kleurt niet zo blauw als Zurenborg of de Kardinaal Mercierlei. Onder meer door het gebrek aan deze bescherming als stadsgezicht verdwenen waardevolle panden in onze buurt en werden andere verminkt. De Vlaamse Gemeenschap neemt de definitieve beslissing maar de Stad Antwerpen geeft een invloedrijk advies. 

Wat die bescherming concreet inhoudt kan u lezen in de brochure in de link hieronder. Het Agentschap Onroerend Erfgoed zet alles op een duidelijke manier op een rijtje.

​

Brochure beschermd stadsgezicht - Agentschap Onroerend Erfgoed

Bestand Downloaden